Verslag | Webinar: Health Literacy, a global perspective 19 september 2023

Op dinsdag 19 september heeft Kristine Sørensen een webinar verzorgd rondom gezondheidsvaardigheden en de internationale ontwikkelingen die er rond dit thema zijn. Lees in dit verslag de meest belangrijke punten uit het webinar terug.

Bekijk hier de slideshow en de opname van het webinar terug.

Kristine Sørensen heeft de deelnemers van het webinar meegenomen in de algemene principes van gezondheidsvaardigheden. Deze vaardigheden worden gedurende het leven ontwikkeld. Vanuit het gezin waar je opgroeit, op school (zie hiervoor ook de keynote van Rosie Nash tijdens onze netwerkbijeenkomst), en ook door het opdoen van verschillende gezondheidservaringen worden gezondheidsvaardigheden ontwikkeld. Gezondheidsvaardigheden helpen ook mee om het vertrouwen op te bouwen in (zorg)systemen.

Kristine moedigt iedereen aan om gezondheid vanuit een breed perspectief te benaderen. Er zijn veel domeinen die gezondheid bepalen, denk ook aan welzijn, zelfzorg, preventie en voorkomen van gezondheidsrisico’s.

European Health Literacy project

De 'gezondheidsvaardighedenreis' van Kristine startte met het European Health Literacy project. Vanuit de Universiteit van Maastricht en met partners in 8 landen, hebben ze een onderzoek gedaan naar verschillende definities van gezondheidsvaardigheden en van hieruit één definitie bepaald.

Aandacht voor gezondheidsvaardigheden is een politieke keuze. Zowel op landelijk niveau, als regionaal en lokaal. 

In het internationale veld lag de focus eerst vooral op persoonlijke gezondheidsvaardigheden. In de afgelopen jaren is er ook steeds meer aandacht voor hoe we organisaties en het systeem ontwerpen. De kenmerken van een gezondheidsvaardige organisatie zijn onder andere beschreven door Brach et al en het model over een Gezondheidsvaardige Organisatie. Organisaties zijn altijd onderdeel van een systeem. Dus ook systeembenadering is belangrijk evenals de rol van leiderschap in organisaties en het aanjagen van het thema door zogenaamde ‘Health Literacy champions'.

Er zijn een aantal voorbeelden van beleid op gezondheidsvaardigheden in het buitenland. Bijvoorbeeld Make it easier van de NHS. In deze gids van de Council of Europe staan veel voorbeelden van hoe verschillende landen aan gezondheidsvaardigheden werken. Daarnaast is er internationaal steeds meer aandacht gezondheidsvaardigheden en worden er op steeds meer continenten allianties gevormd rondom dit thema.

‘Stille epidemie’

Met de Health Literacy survey zijn Europese getallen in kaart gebracht. In veel landen zijn gezondheidsvaardigheden een uitdaging voor de volksgezondheid, en veelal ook een onderbelichte of zelfs een vrijwel onbekende uitdaging. Het gaat echter niet alleen om gezondheid maar ook om kwaliteit van leven. Het heeft ook een sterke relatie met gelijkheid en is daarmee ook relevant in sociaal opzicht. Het heeft invloed op veel mensenlevens, Kristine spreekt van een stille epidemie.

En ook in economisch opzicht. Diverse landen waaronder in de VS zijn ook economische gevolgen van gezondheidsvaardigheden in beeld gebracht.

Daarnaast is er ook een link tussen gezondheidsvaardigheden en het klimaat. Dit geeft het model van Raworth mooi weer. Onvoldoende aandacht voor gezondheidsvaardigheden heeft invloed op het klimaat. Denk aan campagnes die vooral gericht zijn op mensen die toch al veel weten, in plaats van mensen die het meest behoefte hebben aan begrijpelijke informatie. 

We moeten van equality naar equity. Informatie en diensten op maat voor specifieke behoeften van mensen. Ook moeten we oog hebben voor digitale gezondheidsvaardigheden (zie ook de alliantie werkgroep Digitale Zorgtoepassingen).

De toekomst

Kristine ziet een gezondheidsvaardige toekomst tegemoet. De toekomst overkomt ons niet, wij kunnen die mede vormen. Ze nodigt ons uit om de leiding te nemen, onder andere door aan te sluiten bij de Alliantie Gezondheidsvaardigheden. Hierin vind je gelijken die zich ook inzetten voor dit thema. Zo kunnen we het samen verder brengen. ‘You are the true Health Literacy champions’!