Op 19 november 2024 vond de kennisdag "MST is er voor iedereen" plaats. Zorgprofessionals, partners van de inspiratiegroep Ziekenhuizen & Klinieken en de inspiratiegroep Onderwijs van de Alliantie Gezondheidsvaardigheden en ervaringsdeskundigen van Stichting ABC die moeite hebben met lezen en schrijven kwamen samen in het Medisch Spectrum Twente om te leren over gezondheidsvaardigheden en te verkennen hoe de zorg toegankelijker en begrijpelijker kan. De dag bood ruimte voor kennisuitwisseling, bewustwording en het ontwikkelen van actiepunten.
De kracht van begrijpelijke taal
Een belangrijk thema van de dag was het gebruik van begrijpelijke taal in de zorg. Veel deelnemers deelden hun inzichten over het effect van moeilijk en soms zelfs stigmatiserend taalgebruik. Zo zei een zorgprofessional: "Maak het niet moeilijker dan nodig is. We willen vaak teveel informatie delen." Ook werd benadrukt dat moeilijke woorden vaak tot problemen leiden: "Ik heb geleerd dat het versimpelen van lastige woorden vaak voor veel minder problemen zorgt." Medisch jargon dat zorgverleners vanaf nu willen vermijden zijn onder andere "chronisch", "defecatie", "oedeem", "nuchter" en andere vakinhoudelijke taal. Ook beloofden de deelnemers dat ze niet meer laaggeletterden zouden zeggen, maar mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Zoals een deelnemer het zei: "Het is niet vanzelfsprekend dat iedereen kan lezen en schrijven." In Enschede heeft 24% van de volwassenen er moeite mee. Deelnemers vertelden ook dat stigmatiserende woorden zoals "apathisch" en "laaggeletterdheid" een negatieve impact kunnen hebben op hoe patiënten zich voelen.
De terugvraagmethode: een praktisch hulpmiddel
De terugvraagmethode werd door veel deelnemers als een belangrijk hulpmiddel gezien. Een deelnemer zei: "Heel interessant! De terugvraagmethode probeer ik actiever toe te passen. Bedankt." Deze methode helpt niet alleen om te checken of de uitleg van de zorgprofessional begrijpelijk genoeg was, maar versterkt ook de interactie en het vertrouwen tussen zorgverlener en patiënt. Er werd ook gewezen op het belang van geduld en aandacht: "Meer tijd nemen om terug te vragen." Begrijpelijke vragen en herhaling kunnen volgens de deelnemers het begrip bij patiënten vergroten. Een deelnemer benadrukte: "Dat het belangrijk is om informatie voor iedereen duidelijk te maken, zodat iedereen het begrijpt. Daarbij kun je de terugvraagmethode gebruiken om te kijken of je het zelf wel begrijpelijk genoeg hebt uitgelegd."
Bewustwording en luisteren naar de patiënt
De bijeenkomst bracht een sterke bewustwording over de hindernissen waarmee patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden worden geconfronteerd; "bewustwording dat er meer mensen zijn die moeite hebben met lezen en schrijven dan dat we denken." Het luisteren naar de patiënt en het serieus nemen van hun signalen werd als essentieel gezien. Een deelnemer zei: "Dat er meer naar de zorgvrager geluisterd moet worden. Er zijn meer mensen die verborgen aandoeningen hebben en die zich niet durven te uiten door schaamte." Dit benadrukt de noodzaak van een empathische en open benadering.
Acties voor de toekomst
Deelnemers formuleerden concrete acties om hun communicatie in de zorg te verbeteren. Hieronder enkele actiepunten:
"Terugvragen, signalen oppikken & bewustwording creëren."
"Kortere en duidelijkere uitleg of info geven en controleren of ik het wel goed heb uitgelegd."
"Patiënt centraal, begrijpelijke woorden gebruiken, terugvragen."
Daarnaast werd aandacht besteed aan het verbeteren van de organisatie als geheel: "Als organisatie gezondheidsvaardig worden is essentieel, en de patiënt moet faciliteren!" Het betrekken van patiënten bij het ontwikkelen van hulpmiddelen en communicatiehulpmiddelen werd gezien als een belangrijke stap.
De dag eindigde met een positieve en gemotiveerde groep zorgverleners; "Leuke dag. Veel geleerd over wat voor ons normaal is, dat voor een leek niet is, en voor iemand met beperkte gezondheidsvaardigheden al helemaal."
