Omgaan met beperkte gezondheidsvaardigheden in de praktijk

Hier vind je vijf technieken om jouw informatie beter over te kunnen dragen. Deze voorbeelden komen van The Health Literacy Place. 

Hoe meet ik gezondheidsvaardigheden? 

De (gezondheids)vaardigheden van een patiënt zijn niet direct duidelijk. Het is eenvoudig om dit te overschatten. Een op de vier mensen in ons land heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Je ziet dit niet direct. Als we het hebben over het kunnen vinden, begrijpen, toepassen en juist op waarde kunnen schatten van informatie, dan spelen ook emoties en/of stress een factor. Vaardigheden fluctueren. Het is om die reden vaak niet nodig om gezondheidsvaardigheden te meten (tenzij het gaat om respondenten in wetenschappelijk onderzoek). De volgende vijf technieken kan je altijd toe passen en zullen elke patiënt helpen. 

5 technieken om beter om te gaan met beperkte gezondheidsvaardigheden

1 De Terugvraagmethode (Teach Back) 

In het Nederlands: de terugvraagmethode. Dit is een gesprekstechniek waarbij je de patiënt/cliënt vraagt om in hun eigen woorden te herhalen wat je zojuist hebt uitgelegd. 

Lees meer: Terugvraagmethode veelbelovend bij patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

2 Delen en terugvragen (Chunk and check)

Chunk en check (vrij vertaald: delen en terugvragen). Deze methode kan je ondersteunend aan de terugvraagmethode gebruiken. Verdeel de hoeveel informatie in 'chunks', in delen dus. Na elk deel check je met de terugvraagmethode of je informatie goed is begrepen. 

Het is hierbij belangrijk dat je niet één keer aan het einde checkt, maar juist tussentijds kijkt of je informatie begrijpelijk is voor de patiënt. 

Lees meer over Chunk and check.

3 Gebruik begrijpelijke taal (Use simple language)

Dit klinkt vanzelfsprekend. Of je het nu 'simple', begrijpelijk, eenvoudig of toegankelijk taal noemt, het gaat om taal die wordt begrepen. 

Voor deze techniek verwijzen we niet naar de Engelstalige website maar naar onze eigen materialen via: gezondheidsvaardigheden.nl/materiaal-maken

Hier vind je onder andere: 

• Patiëntvriendelijke termenlijst van het CBG
• Schrijfwijzer voor het begrijpelijk schrijven over medicijnen van Het Netwerk Patiënteninformatie
• Factsheet Eenvoudige taal van Stichting Lezen en Schrijven

4 Gebruik afbeeldingen (Use pictures)

Gebruik afbeeldingen. Soms is het lastig voor de patiënt om aan te geven waar (bijvoorbeeld) de pijn zit. En het kan ook lastig zijn om als zorgverlener precies aan te geven wat je van de patiënt verwacht. Afbeeldingen kunnen dan helpen. 

Lees meer over het gebruik van afbeeldingen via The Health Literacy Space.

Op begrijpjelichaam.nl vind je veel afbeeldingen. En wil je weten of de door jou gekozen afbeelding ook daadwerkelijk duidelijker is? Gebruik het Voorlichtingsmateriaal Beoordelingsinstrument of test je materiaal.

5 Maak een routine van het helpen bij (papieren) formulieren (Routinely offer help with paperwork)

Omdat je niet (altijd) aan iemand kan zien of jouw informatie daadwerkelijk wordt begrepen, is het aanbieden van hulp bij bijvoorbeeld het invullen van formulieren een goede manier om te kijken hoe vaardig iemand is. Denk hierbij ook aan de mogelijkheid om mee te doen aan (patiënttevredenheids)onderzoek. 

Lees meer via The Health Literacy Space.