Amsterdam UMC is een academisch ziekenhuis wat bouwt aan een samenleving waarin ziekten worden voorkomen en patiënten worden genezen. We zijn er als de aandoening bijzonder is en de behandeling complex. We streven naar toegankelijke en kwalitatief goede zorg voor iedereen. Ook voor de (één op de zeven) Amsterdammers die moeite hebben met lezen en schrijven. We reiken de hand uit aan de Amsterdamse regio, en aan iedereen die met ons gezond leven wil bevorderen en hoge kwaliteit van zorg wil leveren. Over Amsterdam UMC
Contact:
Iris Dekker (communicatie)
Mirjam Fransen (wetenschappelijk onderzoek)
Gezondheidsvaardigheden cruciaal voor patiëntparticipatie
Gezondheidsvaardigheden zijn cruciaal voor patiënt- en familieparticipatie en gezamenlijke besluitvorming. Dit is van belang bij het verbeteren van kwaliteit en toegankelijkheid van zorg in Amsterdam UMC. Aandacht hiervoor blijkt uit verschillende documenten en statements (Anna Reynvaan statement over patiënt- en familieparticipatie 2019; Statement patiënt en familieparticipatie op de Poliklinieken 2020; Visie werkgroep gedeelde besluitvorming, Visie expertisegroep gezondheidsvaardigheden).
Bij ons draait het om de patiënt. Altijd. Bij alles wat we doen vragen we ons af wat de patiënt eraan heeft en wat de patiënt ervan vindt. De inbreng van de patiënt zelf (en diens partner of familie), verbetert de zorg. Om zicht te krijgen op ervaringen van patiënten gebruikt Amsterdam UMC onder meer de Patiëntervaringsmonitor (PEM). Dit helpt Amsterdam UMC patiëntgericht te verbeteren.
Doelstellingen op het gebied van gezondheidsvaardigheden
Amsterdam UMC ambieert een ‘gezondheidsvaardige zorgorganisatie’ te worden. De expertisegroep gezondheidsvaardigheden heeft als doel om te stimuleren dat Amsterdam UMC de communicatie afstemt op gezondheidsvaardigheden van patiënten.
Deze doelstelling krijgt vorm in beleid, zorg, communicatie en wetenschappelijk onderzoek. Zo wordt er ingezet op het creëren van bewustzijn over de enorme impact van verminderde gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid van patiënten, op het begrijpen van de ziekte, de zorg en het kunnen opvolgen van behandel- of medicatie instructies. Het streven is de bewustwording te vergroten onder alle collega’s die contact hebben met patiënten; zorgverleners, baliemedewerkers, secretaresses etc. Het is belangrijk dat zij hun communicatie, informatiemateriaal en begeleiding optimaal afstemmen op de patiënt. Dit houdt in dat zij rekening houden met verschillende niveaus van gezondheidsvaardigheden, de mate van geletterdheid en de culturele- en religieuze achtergrond van patiënten. Dit alles is immers van invloed op hoe informatie over zorg, gezondheid en het gebruik van medicijnen wordt ontvangen.
Tijdens het zorgtraject wordt informatie aangeboden op verschillende momenten en op verschillende manieren; zowel mondeling als schriftelijk als digitaal. Zo wordt bijgedragen aan communicatie én informatie op maat en gedeelde besluitvorming voor alle patiënten over hun ziekte, de diagnose en hun behandelplan.
Initiatieven op het gebied van gezondheidsvaardigheden
Amsterdam UMC zet zich met verschillende initiatieven in patiëntenzorg en wetenschappelijk onderzoek in om zorg af te stemmen op gezondheidsvaardigheden van patiënten.
Dit draagt bij aan het verlagen van angst en onzekerheid bij de patiënt en leidt tot minder incidenten en klachten. Tevens verhoogt het therapietrouw en zelfmanagement en draagt het bij aan het vertrouwen bij de patiënt in zorgverleners en het ziekenhuis.
Enkele voorbeelden van initiatieven zijn:
Patiëntenzorg:
- Taalpunt locatie VUmc; de afgelopen vijf jaar heeft Taalpunt patiënten, bezoekers en medewerkers geholpen die moeite hebben met lezen en schrijven. Naast het ondersteunen van patiënten met het invullen van vragenlijsten en het lezen van folders en brieven organiseert Taalpunt, locatie VUmc, jaarlijks diverse activiteiten tijdens de Week van de Alfabetisering.
- Training voor zorgverleners; de training ‘Omgaan met gezondheidsvaardigheden’ wordt ieder kwartaal aangeboden en geëvalueerd.
- Expertise en klankborgroep gezondheidsvaardigheden; hierin worden initiatieven uitgewisseld, gebundeld en versterkt. Ook wordt bredere bekendheid geven aan het thema gezondheidsvaardigheden op de werkvloer.
- Amsterdams Taalakkoord; Amsterdam UMC is partner van het Amsterdams Taalakkoord van de gemeente Amsterdam (sinds 2018). Activiteiten die hieruit voorvloeien zijn:
- Taalles voor medewerkers via het taalprogramma ‘Taal op de werkvloer’. Een eerste groep van 12 medewerkers heeft dit programma inmiddels succesvol afgerond.
- Bevorderen van de bewustwording van het eigen taalgebruik van professionals, het signaleren van laaggeletterdheid bij hun patiënten en het doorverwijzen naar taalaanbod.
Wetenschappelijk onderzoek:
Met wetenschappelijk onderzoek naar gezondheidsvaardigheden wil het Amsterdam UMC bijdragen aan het verbeteren van toegankelijkheid en kwaliteit van preventieve en curatieve zorg voor mensen met verminderde gezondheidsvaardigheden. Met name de afdeling Sociale Geneeskunde speelt een belangrijke rol op het gebied van onderzoek naar gezondheidsvaardigheden. Onderzoeken richten zich op systematische en theory-based interventie ontwikkeling voor patiënten/burgers en zorgprofessionals. Hierbij staat zowel gezondheidsvaardigheden als het aanbod (en de onderlinge wisselwerking) centraal. In de RISC onderzoeksgroep wordt specifiek aandacht besteed aan gezondheidsvaardigheden in onderzoek naar risicocommunicatie en gedeelde/ geïnformeerde besluitvorming.
Onderwijs:
In onderwijs aan studenten Geneeskunde en Medische Informatiekunde worden ziekten, het gedrag van patiënten en dat van artsen in een brede, maatschappelijke context geplaatst. Gezondheidsvaardigheden komen hierbij regelmatig aan bod, waarbij in het Geneeskunde curriculum specifieke aandacht wordt besteed aan communicatie met patiënten met verminderde gezondheidsvaardigheden.