De Wereldgezondheidsorganisatie (World Health Organization, WHO) heeft in november 2022 een serie rapporten uitgebracht over Health Literacy, gezondheidsvaardigheden. Getiteld: Health literacy development for the prevention and control of noncommunicable diseases Het is een urgente oproep om te werken aan beter beleid rondom gezondheidsvaardigheden. En om daarmee niet-overdraagbare ziekten te voorkomen en beter beheersbaar te houden.
Ga direct naar:
Health literacy development for the prevention and control of noncommunicable diseases
In een serie van vier rapporten zet de WHO een wereldwijd perspectief neer. Het is noodzakelijk dat er een aanpak komt rondom preventie en het beheersbaar houden van niet-overdraagbare ziekten (Noncommunicable diseases, ook wel NCD's). Het eerste rapport is een overzicht. In dit nieuwsbericht gaan we verder in op dat overzicht.
Aanpak gezondheidsvaardigheden volgens de WHO
Tedros Adhanom Ghebreyesus, Directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie, omschrijft in zijn voorwoord:
"Overheden moeten aan de slag met de urgentie om te investeren in gezonde bevolkingsgroepen en veerkrachtige gezondheidsstelsels, met meer investeringen bij preventie, screening, vroege diagnose en passend behandeling voor niet-overdraagbare ziekten. Ze moeten dit doen door middel van inclusieve, contextuele en op basis van equity (gelijkheid) gebaseerde strategieën die passen bij de lokale situatie en met de belofte om niemand achter te laten."
Het rapport is een oproep om aan de slag te gaan. Er wordt helder uiteen gezet wat er nodig is en wie er nodig is.
Gezondheidsvaardigheden: vier sporen
In dit rapport wordt gewerkt met een definitie op vier sporen. Door dit te onderscheiden, zie je wie er op welk onderdeel aan de slag kan.
Health literacy development
Hiermee worden zorgprofessionals, zorginstellingen/diensten en beleidsmakers bedoeld die bijdragen aan een ondersteunende omgeving. Een omgeving die vertrouwen schept en comfortabel is voor individuen, groepen en gemeenschappen. Zodat zij betere toegang hebben tot zorg. Dat informatie over zorg en gezondheid vindbaar, toepasbaar, te onthouden en te beoordelen is.
Health literacy responsiveness
De mate waarin er binnen de zorgsector breed (Health literacy development) wordt erkend en gefaciliteerd dat er verschillende behoeftes en voorkeuren zijn als we het hebben over betere toegang tot zorg. Denk hierbij aan het zijn van een gezondheidsvaardige organisatie. Een invulling kan zijn, werken aan persoonsgerichte zorg.
Community health literacy
Kennis, middelen en mogelijkheden zijn ook gebonden aan gemeenschappen. Wat er binnen een gemeenschap speelt of waarover wordt gesproken, is een bepalende factor om rekening mee te houden.
Health literacy of an individual
Dit betreft de vaardigheden van het individu. Dit gaat om kennis, maar ook om comfortabel zijn en vertrouwen hebben in het eigen vermogen om informatie over preventie, welzijn en zorg te kunnen begrijpen, beoordelen en te onthouden voor zichzelf en voor diegene om hen heen.
Ontwikkeling van gezondheidsvaardigheden: een kader
Op pagina 8 vind je een kader waarin alle aspecten rondom gezondheidsvaardigheden worden benoemd. Er worden, voor de huidige situatie, bepalende factoren omschreven, vanuit een wereldwijd perspectief. Denk aan gewapende conflicten, culturele normen en oa economische factoren. Ook sociale factoren spelen een bepalende rol, zoals kennis uit gemeenschappen, toegang tot onderwijs en media.
Er worden vijf aspecten omgeschreven om rekening mee te houden bij gezondheidsvaardig beleid: toegankelijkheid, begrijpelijkheid, de mate waarin informatie op waarde kan worden geschat (te beoordelen), is de informatie te onthouden en is de informatie toepasbaar. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in diverse manieren van leren. Bijvoorbeeld kennis die wordt overgebracht binnen gemeenschappen, dankzij kunst, schriftelijke- en/of mondelingen communicatie. En er worden diverse barrières omschreven. Denk daarbij aan gender ongelijkheid, fysieke toegankelijkheid, financiële middelen/kosten, discriminatie en taal.
In een samenleving waarin rekening wordt gehouden met gezondheidsvaardigheden, wordt gewerkt op verschillende niveaus:
- publieke dienstverlening
- (zorg)organisaties
- binnen gemeenschappen en tijdens één op één contact
- op individueel niveau
Dit kader wordt verder toegelicht en er worden heldere voorbeelden gegeven van aandachtsgebieden (action areas).
In deel 2 van het rapport lees je meer uitgebreid over hoe je gezondheidsvaardigheden kunt zien. In deel drie lees je welke acties er bij welke aandachtsgebieden nodig zijn.
In deel 4 staan verschillende case studies centraal. Korte samenvattingen van onderzoeken vanover de hele wereld. Hierin vind je ook de bijdrage van onderzoeker Mark Bakker (pagina 55 tot 59).
Rapporten WHO over gezondheidsvaardigheden
- Health literacy development for the prevention and control of noncommunicable diseases: Volume 1: Overview
- Health literacy development for the prevention and control of noncommunicable diseases: Volume 2. A globally relevant perspective
- Health literacy development for the prevention and control of noncommunicable diseases: Volume 3. Recommended actions
- Health literacy development for the prevention and control of noncommunicable diseases: Volume 4. Case studies from WHO National Health Literacy Demonstration Projects
